XLVIII
Ve kiralanacaksa eğer para
Kim
ödemeli kirasını paranın?
Kiralanacağı
gün parası olan adamlar mı,
Yoksa
parası olmayan herifler mi?
Öldü
Muhammed VI. Vahideddin Han
“meslek
itibariyle ex-sultan”
65
yasında San Remo’da (1926)
Babası
Abdulmecid. Azizlik merasiminde
80
hoparlör kullanıldı. Türk savaşını
Müteakiben
Mr Kolschitzky
Ödüllendirildi
casusluk hizmetleri sebebiyle
Beş
kere yirmi çuval kahve ile (de Banchiis cambi tenendi)
Böylece
başlattı kafe hadisesini Viyana’da
Binaltıyüz
zannedersem, yahut ne zamansa; Von Unruh
Kabiliyetli
taklid etmekte
cesetleri
tıkıştıran çavuşu; ceset doluydu
Ve
siper tüm cesetleri alacak kadar geniş değildi
Çavuş
da tıkıştırdı cesetleri botuyla
Rahat
etsin diye Kayzer.
Herr
Von Unruh oldukça iyi taklitte
Verdun’daki
çavuşu; ve yazdıklarını; Verdun’da.
Dedi
ki Mr Charles Francis Adams
İyi
sohbet yok. Hiçbir ağırlamada
Londra’da
iyi sohbete denk gelmedim
Browning’i
Amerikan sayıyorlar,
Görüşleri
ve tavrı İngiliz değil.
Mahzene tıkılmıştı
Van
Buren yazmıştı bunları
‘tahrif
et ve mahvet’ yazmış J. Adams
‘sonraki
neslin babası olur’ yazmış Marks
tuberküloz…Bismarck
Amerikan
iç Savaşı için Yahudileri suçladı;
Bilhassa
Rotschild’i
Onlardan
biri demiş ki Disraeli’ye
Borçlarına
faiz ödedikleri için uluslar ahmaktır
Δίγουος
DIGONOS;
kayıp ormanda; sonra leopar olarak bilinirler
Ormanda
üç yılın ardından; ‘çifte-doğmuşlar’ olarak bilinirler.
Üzgünüm,
Majesteleri Cawdor, eylül 23
Geciktirdiğim
için Zâtı Âlilerinin
Köpeğinin
pedigrisini
Ama
kendisinden satın aldığınız kişiye yazdığımda
Karısından
(ya da kızından) bir mektup aldım
Henüz
tatile çıkmış ve döndüğünde bana yazacakmış.
Dhu
Achil’in (babası) Kennel Club’da kayıtlı olduğunu
Gördüm,
ama annesinin kaydı yok.
Dhu
Achil İskoç gösterilerinde ödüller kazanmış
Ve
pedigride başka iyi köpekler de var
(üç senatör; dört şişe viski)
Yani
köpeğiniz oldukça iyi bir cins (ve de)
Tasdik
için detayları yazacağım
(sabah
dört’te Mr Rhumby)
Ayrı
bir kağıda
(bakan
oldu) Küçük köpek
(devlete)
oldukça iyi Mr Mclocherty’nin orda ve mutlu.
Onu
çok seviyorlar ve oldukça sevimli bir köpek
Saygılarımla arzederim
Galileo;
telaffuzu ‘Garry Yeo’
err’
un’ imbecille; ed ha imbecillito
(penceremin
altından sesler) il mondo
Salem
müzesinin mutemedi değil, Boynuzu
ve
ümit burnunu dolaşmayan.
Deniz
sanki anakaraya yükselmiş
ve
bulutlarda çifte deniz
Bitinya’da
12% faiz;
Yerli
Romalıya faiz 6. Buradan başka memlekete tüccar
Olarak
üç kez seyahat etmeyen baron olamaz dedi Athelstan
‘biraz
daha hisse senedi’ dedi başkan telefonda
Baskıcıya
“bastıklarının hepsini sattık’
Böylece
bono satıcısı yurtdışına çıktı.
Derler
ki, yani Norveçli mühendisin bana dediğine göre, Hawaii’yi geçince
İpler
geriyorlar küpeşteden küpeşteye
Belli
bir biçimde
Ve
3000 deniz mili yol gidiyorlar
Örgünün
altına yatıp, yıldızları izleyerek
‘iki
çift ayakkabı alıyorken o
2
örtü; 2 şemsiye; bir orkid (yapay)
Beraberinde
yeni bir çeşit file eldiven sunulmuştu bana
Balık
ağı gibi, yani günüm heba olmuş değildi
Papaz
burada sundu
Una
nuova messa
(dodicesimo anno E.F.)
Bella
festa, çünkü papaz burada ilk ayini sunmak
Üzere
bulunuyordu
Ve
tüm dağlar ateş içindeydi, ve
Köyün
etrafını dolandık
İn giro per il paese
2
adam ve 2 at
Sonra
müzik ve kenarda
Çocuklar
meşaleler taşıyor ve
Arabada
papazlar ve ayini sunacak rahip
Ve
araba dolu güzel çiçeklerle
Ve
bir sürü insan vardı. Sevdim,
Evler
ışıklarla aydınlıktı ve
Dallar
pencerelerdeydi
Örtülmüşlerdi
el yapımı çiçeklerle ve
Ertesi
gün ayin yaptılar ve bir kortej
Lütfen
yine gideyim mi oraya
Ve
yeni bir çift Pazar ayakkabısı alayım mı?’
Kadife,
sarı, telaşsız
Tırmanışlar,
bir top, orchis’ine doğru
Ve
kırık hala oradaki merdiven
Yassı
taşları yolun, Segur dağı.
Val
Cabrere’den San Bertrand’a iki mil boyu çatılar
Öyle
ki kedinin ayağı toprağa değmez
Şimdi
han orası, ve çıplak payandalar,
Zemini
bulmak için altı feet eşerler
Ve
orda buğday tarlası, ve bir işaret taşı
Terminus’a
sunak, çapraz kollar
Taşın
arkasında
Güneşin
akşama karşı ışıkları kestiği yerde;
Işığın
çimeni yakuta kestiği yerde
Savairic;
önünde Gaubertz;
Dediler ki Paris’e tabi olmayacaklar
Mars
yağmakta gökten
Dal
dal, taş tezgahın üstüne
Nalbantın
askısında öküzün nallandığı yerde
Burma
çatının çim bahçeyi hizaladığı yerde
Sonra
kuleler, yükselmekte şato üstünde-
Düştü
darbe üstüne darbeyle, jet avenger
Büküldü,
yuvarlandı, yaralandı ve yutuldu sonra lokma lokma
Emilip
dibinden o karkasın, yirmi feet üstünde ağaç tomruğun,
Üç
karınca dev bir kurtçuğu öldürdüler burada. Orada
Mars
havada, düştü, uçtu.
Kullanıldı,
geçmiş zaman kipi; Lido’da, Venedik
Bir
sepet dolusu taşla yaşlı bir adam,
Bunlar,
dedi yaşlı bayan, kumsalda kostümler
Uzunken,
Rüzgar da varsa, bir taş koyardı yaşlı adam.
1-: ve kiralanacaksa eğer para: kesin kaynağı tespit edilemedi, ama ilk dört mısra 1830’lu yıllarda
Jackson ve Van Buren’in Bank of United States’in ruhsatının yenilenmesine karşı
fikirlerinin Pound tarafından yeniden ifade edilişidir.
2-: Muhammed VI. Vahideddin Han: 1861-1926, Son Osmanlı
padişahı(1918-1922); !922’de Türkiye cumhuriyet rejimine geçince tahttan
indirildi.
3-:San Remo: Kuzey Batı İtalya’da Imperia bölgesinde sürgün padişahın öldüğü
belde.
4-:Abdulmecid: 1823-1861, Osmanlı padişahı ve Vahideddin’in babası. (Abdulmecid ve Vahdeddin’in isimleri
hakkında Carrol F. Terrell yalnızca bu kadar bilgi vermekte ancak zannederim bu
isimlerin zikredilmesinin sebebi Osmanlı ülkesinde tedavüle giren ilk kağıt
para ‘kaime’nin ilk defa Abdulmecid zamanında tedavüle sokulmuş olması ve
Vahideddin zamanında tedavülden kaldırılmasıdır.M.Z.)
5-:Azizlik merasimi: 12 Haziran 1930 tarihli Herald Tribune gazetesinin Paris
baskısında, yoksul çocukları korumak için kurulmuş St. Dorothy hemşireleri
tarikatının kurucusu Paula Frasinetti’nin St. Peters’deki Azizlik merasiminde
elektrik kullanmıyla ilgili bir konu yer almıştır.
6-:Türk Savaşı: Kara Mustafa iktidara geldiğinde şaşaalı bir hadiseyle iktidarını
süslemek için haksız bir savaş için büyük bir orduyu(200.000’den fazla)
imparator ve tahtın terk ettiği Viyana önlerine getirdi. Mustafa’nın fantastik
beceriksizliği ve askeri ahmaklığıyla, Polonya Kralı John Sobieski 20.000
adamıyla Türk ordusunu kaçırıp Hıristiyanlığı kurtardı. Avusturya Tarihi için
1863 Viyana kuşatması Batı için Waterloo’nun ifade ettiği anlam kadar
önemlidir.
7-:Mr.Kolschitzky: Georges François Koltschitzky de Szombor Viyana Kuşatması’nda Türk
güçleri hakkında casusluk yapmak üzere görevlendirilmişti, aslında Doğu’da
ticaret yapan bir şirketin tercümanıydı. Ödeme olarak kendisine Türk
ganimetleri arasında bulunan kahve verilmiş ve kafe açma ruhsatı tanınmıştı.
8-:(de Banchiis cambi tenendi): L, “dövizle işlem yapan bankalar
hakkında”.
9-:Von Unruh: Fritz Von U., 1885-1970: Alman oyun yazarı, şair ve romancı;
Birinci Dünya Savaşı’nda subay.
10-: Kaiser: Wilhelm II, 1859-1941, Alman imparatoru ve Prusya Kralı
(1888-1918).
11-:Verdun: Birinci Dünya Savaşı’nın en uzun ve en kanlı muharebe cephesi. 2
milyon insan katıldı ve bir milyon insan öldü.
12-:Mr. Charles Francis Adams: 1807-1886, Amerikalı devlet adamı, Büyük
Britanya nezdinde elçi (1861-1868). 1825’te Harvard’dan mezun oldu, avrupa’yı
büyük ölçüde dolaştı, Daniel Webster ile hukuk okudu. Ünlü bir yazar ve
dedesinin mektupları, günlükleri ve makalelerinin editörlüğünü yaptı. Charles
Francis Adams’ın bunları nerede dediği bilinmemekle beraber babası John Quincy
Adams’ın kordiplomatiklerden başka kimsenin sohbetlere ilgi göstermediğini
söylediği biliniyor.
13-: Browning: Robert B., 1812-1889.
“Samimi” görüşlerinin yanında dizelerindeki dinçlik ve kakafoni de
İngilizlere Browning ilk bakışta yabancı gelmiştir.
14-: Van Buren: Martin Van Buren. Pound Van Buren’in 1854’te yazılan Autobiography’sinin kasden 1918 yılına
kadar yayınlanmadığına inanmaktaydı (mahzene tıkılmıştı).
15-:J.Adams: sözlerin kaynağı
bilinmiyor.
16-: Marx: çocuk istihdamı hakkında Marx yalnızca çocukların çektiği ıstırabı
değil aynı zamanda bu çocuklar “bir sonraki neslin babaları” olacakları için
uzun süreli etkileri hakkında da endişe içindeydi.
17: Bismarck: Otto von B.,1815-1898, Alman asker ve devlet adamı. Mısra’ın
kaynağı bilinmiyor.
18.Rotschild: Mısra’ın kaynağı bilinmiyor.
19: Disraeli: Benjamin D.,1804-1881, Beaconsfield Kontu, İngiliz devlet adamı ve
yazar, başbakan (1874-1880)
20-:Digonos: Grek, “iki kez doğan”. Bir kez annesi Semele’den bir kez de babası
Zeus’un uyluğundan doğan Diyonysus’a atfen kullanılır. Leoparlar ve kedi
ailesine mensup tüm hayvanlar Dionysus’a atfen kutsal sayılırdı.
21-:Majesteleri: muhtemelen Kraliçe Victoria. Yazar ve mektubun kaynağı bilinmiyor.
22-:Cawdor: Muhtemelen kuzey İskoçya’da Cawdor Kalesi.
23-:Dhu Achil: Gal dilinde “kara Achilles”. Muhtemelen köpeğin ismi.
24-: Mr. Rhumby: Wilson hükumetinin devlet bakanı Bainbridge Colby’nin lakabı.
Şiirde parantez içindeki dizelerle bir mukayese yapılıyor: İngiliz kraliyetinin
pedigrili bir köpek seçmesiyle Amerikan başkanının kendine bakan seçmesi.
25-:Mr. Mcloherty: mektubu yazan kraliyet hizmetkarının bir arkadaşı.
26-: Galileo: G. Galilei,1564-1642, İtalyan matematikçi ve astronom.
27-: ‘Garry Yeo’: Galileo.
28-: err’un’..mondo: İtalyanca, “bir embesildi ve dünyayı embesil yerine koydu”.
Muhtemelen kilisenin Galileo’ya karşı resmi tutumunu ifade ediyor.
29-: Salem: Massachusetts’te bir zamanlar önemli bir balıkçılık, gemi inşaatı
ve nakliye şehri. Bir müzenin vekil tayinindeki tutumu ile politikacıların arka
odalarda atama yapmaları kıyaslanıyor: “üç senatör: dört şişe viski”.
30-: Ümit Burnu: Güney Afrika kıtasının ucu.
31-:Boynuz: Güney Amerika kıtasının güney burnu.
32-:Bithynia: Kuzey Batı Anadolu. Nicomedes IV krallığı Roma’ya taşımadan önce
İ.Ö.74’te Roma vilayeti oldu.
33-:theign: eski İngilizcede baron.
34-: Athelstan: loncaları kuran İngiliz kralı(924-940). Pound’a göre İngiliz
krallarının en bilgelerinden. Mukayese devam ediyor.
35-: “biraz daha hisse senedi”: kontrolsüz hisse senedi spekülasyonları
döneminde soyguncubaronlar herhangi bir miktar hisse senedini bastırıp şirketin
malvarlığıyla alakasız bir biçimde
satıyorlardı.
36-: Norveçli mühendis: kimliği tespit edilemedi. Ancak muhtemelen Pound kendisine
anlatılan bu seyrüsefer başarısı ile ilgili hikayeyi anlatıyor.
37-: “iki çift ayakkabı alıyorken o”: bu yirmidört mısralık
bölümün ilk dört mısra’ı (Pound’un kızı Mary de Rachewiltz’e göre) o zaman
Paris’te bir alışveriş fuarında zengin bir hanıma eşlik eden Olga Rudge’un
Pound’a gönderdiği mektuba işaret ediyor. Sonraki yirmi mısra ise Mary’nin
manevi ailesinin İtalyan Trollerindekievinden yazdığı mektuba dayanıyor.
38-:una nuova ..festa: İtal., “yeni bir ayin/(faşist yönetimin on ikinci yılı)/harika
seremoni”.
39-: “ateş içindeydi”: içinde dini törenler, resm-i geçitler havai fişek gösterileri de
olan faşizm kutlamaları.
40-: in giro…: İtal., “taşrada”
41-: orchis: Grek, “taşak”.muhtemelen kozadan kelebeğe metamorfozun ilk adımı
koza için kinaye.
42-:Segur dağı: Innocent III zamanında imha edilen katarlar ve Albigenslerin son
mevkileri olan dağ.
43-:Val Cabrere: Segur dağına giden yol üstünde Güney Fransa’da bir köy.
44-: San Bertrand: Güney Fransa’da Segur dağı yolunda bir bölge.
45-: Terminus: Roma’daki büyük Jüpiter tapınağında bulunan ve tanrı Terminus’a
adanan sunak.
46-: Savairic: Savaric de Mauleon, doğduğu şehir Segur Dağı yakınındaydı.
47-: Gaubertz: G. De Poicebot, İspanya yolculuğunda Segur dağını ziyaret etmişti.
48-: Paris: Kuzay Fransa’da Innocent III idaresindeki kilise. Güney Fransa
hristiyanlarının kendisine tabi olmasını ve mani gibi herediklerin imhasını
istiyordu, ama mani mensupları kendilerinin gerçek hristiyanlar oldukları
iddiasıyla Paris’in otoritesini kabul etmediler.
49-:Mars yağmakta..: muhtemelen cinsel birleşme için uçan erkek böcek için
kinaye(Gourmont’dan alınma). Pound burada arzuların içgüdü ile
yönlendirilmesini gelenekselleştirilmiş zekaya yeğ saymaktadır.
50-:ox.. spire-top: Pound’un muhtemelen Remy de Gourmont’un tasvirlerini hatırlatan
çiftleşen böcekleri gördüğü mekan.
51-: jet avenger: muhtemelen bir eşek arısı türü.
52-: Mars havada: Nihayet. Gourmont’da pek çok böcek türü vardır ki çiftleşmeden
sonra yok olur. “bir çift böcek vardır ki her iki cins de fosfor saçar; erkek
havada, dişisi yerde. Çiftleşmeden sonra ışığın sönüşü gibi solup giderler…dişi
gökteki alçalan yıldızı görünce toplaşır.. korku ile coşar, zevk içinde
titreşir. Solan ışık neredeyse tüm böceklerin kaderinin sembolüdür…çiftleşme
biter… hayat onlardan yiter.”(Gourmont;40)
53-:Lido: meşhur bir plajı olan Venedik lagününün dışında adanın kuzey
ucundaki şehir.
54-: bir taş koyardı yaşlı adam: yani rüzgardan dolayı eteklerin
havalanmasını önlemek için. Cinsel gücü gidince bir çeşit yaşayan ölüye
dönüşmüştür.
